Inwoners van Fryslân vinden dat de provincie bij de uitwerking van het Deltaplan voor het Noorden niet alleen moet kijken naar economie, maar ook vooral rekening moet houden met gevolgen voor landschap, taal en cultuur, en natuur en milieu. Toch staat slechts een kwart van de inwoners negatief tegenover de aanleg van de Lelylijn en is er steun voor het bouwen van extra woningen. Dat blijkt uit onderzoek van het FSP. De onderzoeksconclusies zijn op 15 juni gepresenteerd aan Provinciale Staten van Fryslân.
Voor Fryslân behelst het Deltaplan met name de nieuwe spoorverbinding tussen Groningen en Lelystad (‘de Lelylijn’) en het bouwen van extra woningen bovenop de bestaande plannen en afspraken. Het FSP heeft onderzocht hoe inwoners van Fryslân denken over het Deltaplan. Daarvoor heeft het planbureau haar representatieve burgerpanel, Panel Fryslân, bevraagd. De vragen gingen onder andere over de bekendheid met het Deltaplan, de waardering van de doelen van het Deltaplan, en de verwachte effecten wanneer het plan wordt uitgevoerd.
Wat zijn de effecten van het Deltaplan op de brede welvaart in Fryslân? Uitvoering van het Deltaplan zal meer negatieve dan positieve gevolgen met zich meebrengen, verwachten de inwoners van Fryslân, met name voor natuur en milieu, kwaliteit van het landschap, en de Friese taal en cultuur. Positieve gevolgen verwachten ze vooral op economisch vlak en werkgelegenheid. Op een aantal brede-welvaartsaspecten verwachten de meeste Friezen geen effecten. Dat geldt met name voor gezondheid, veiligheid, sociale samenhang en kwaliteit van de woonomgeving.
Opvallend is dat inwoners van Fryslân in hun oordeel over het Deltaplan zeggen dat ze de natuur en milieu en kwaliteit van het landschap belangrijker vinden dan economische waarden. Toch leidt deze prioritering van waarden niet tot een grotere groep tegenstanders van de Lelylijn of gebrek aan draagvlak voor de bouwambities.
Waarschijnlijk zullen inwoners deze punten wel kritisch volgen bij de uitwerking en uitvoering van het uiteindelijke Deltaplan. Datzelfde geldt voor de positie van de Friese taal en cultuur en de kwaliteit van de eigen leefomgeving.
Volgens de FSP-onderzoekers is het de uitdaging aan bestuurders en volksvertegenwoordigers om te laten zien dat het Deltaplan voor het Noorden (of een alternatief plan) niet alleen bijdraagt aan economische waarden, maar ook aan andere waarden die inwoners van belang vinden voor een brede welvaart in Fryslân.
Panel Fryslân is het burgerpanel van het FSP. Panel Fryslân telt zo’n zevenduizend leden en bestaat uit een representatieve mix van mannen, vrouwen, jongeren (vanaf 18 jaar), ouderen, verschillende opleidingsniveaus, mensen met hogere en met lagere inkomens, uit alle streken van de provincie Fryslân. Mensen kunnen zich niet zelf aanmelden voor dit burgerpanel, maar worden via aselecte steekproeven geselecteerd en uitgenodigd deel te nemen.
Om de representativiteit van het panel te garanderen, worden iedere twee jaar nieuwe panelleden geworven. Een aantal vragenlijsten wordt periodiek herhaald, waardoor veranderingen in houdingen, opvattingen en gedrag van inwoners van Fryslân kunnen worden gemeten.
