Het inkomen ligt in Fryslân lager dan Nederland. Hoe komt dat?

Het lagere inkomen in Fryslân hangt samen met het opleidingsniveau van de beroepsbevolking. Lager- en middelbaar opgeleide mensen zijn oververtegenwoordigd op de arbeidsmarkt (zie onze monitor Werk) en er is een sterke samenhang tussen opleidingsniveau en inkomen (CBS, 2022). Een andere verklaring voor het lagere inkomen in Fryslân is de ‘lagere temperatuur’ van de Friese economie, en daarvan afgeleid de vraag naar werknemers. Een belangrijke ontwikkeling op de arbeidsmarkt is de toegenomen krapte. Deze zal door de vergrijzing ook niet snel verdwijnen. In de afgelopen jaren zagen we het inkomen overal stijgen en bleef de inkomensongelijkheid constant

Een laag inkomen hoeft nog geen armoede te betekenen. Ondanks het lagere inkomen en het hogere percentage huishoudens dat een inkomen heeft onder de 120% van het sociaal minimum, is het aantal geregistreerde huishoudens met problematische schulden in Fryslân lager dan in Nederland.

Wel blijkt uit panelonderzoek dat het aandeel inwoners dat moeite heeft met rondkomen in 2022 aanzienlijk gegroeid is. De in 2022 sterk toegenomen inflatie is waarschijnlijk de belangrijkste oorzaak van deze zorgelijke stijging. Terwijl het gemiddelde inkomen al vele jaren een stijgende lijn laat zien, vlakte de koopkrachtstijging eind 2021 af door sterke prijsstijging.

Hoewel de inkomensongelijkheid in Fryslân lager is dan in Nederland, is er wel een verschil tussen de regio’s binnen de provincie. In het noorden van de provincie (met uitzondering van de Waddeneilanden) zijn de inkomens en vermogens van huishoudens lager dan in de rest van de provincie. De hoogte van de vermogens in een regio hangt samen met de gemiddelde waarde van de koopwoningen. De eigen woning maakt een belangrijk deel uit van het vermogen en de waarde ervan is de afgelopen jaren gestegen (monitor Wonen). Bovendien heeft Fryslân relatief veel koopwoningen.

De belangrijkste verklaring voor het lagere vermogen van huishoudens in Fryslân ten opzichte van Nederland is het relatieve gebrek aan zeer vermogenden in Fryslân in vergelijking met de rest van Nederland. Immers, het mediaan vermogen van Nederland en Fryslân ligt dicht bij elkaar terwijl het verschil tussen de gemiddelden fors is.

Kortom, de verschillende monitoren laten een sterke samenhang zien tussen opleidingsniveau en inkomen, woningwaarde en vermogen en inkomen (+ inflatie) en armoede.