Woningzoekenden kunnen steeds minder snel sociale huurwoning vinden

In de periode van 2017/2018 tot 2022/2023 is de gemiddelde inschrijfduur van een actief woningzoekende in de provincie Friesland steeds verder toegenomen van 28 tot 41 maanden. In dezelfde periode is het gemiddelde aantal reacties op de door de corporaties aangeboden woningen gestegen van 47 tot 87. Daarnaast is het aantal woningen dat voor verhuur beschikbaar kwam met 15 % gedaald. Dit betekent dat de corporaties in Friesland in vergelijking met vijf jaar geleden in 2023 ruim 900 woningzoekenden minder aan een woning hebben kunnen helpen.  

Aan de ene kant neemt de vraag toe en aan de andere kant neemt het aanbod door verschillende oorzaken eerder af dan toe. De vraagdruk neemt verder toe door de huisvesting van bepaalde aandachtsgroepen waaronder statushouders, de geringe doorstroming van ouderen vanuit gezinswoningen naar andere woonvormen, de beperkte doorstroming vanuit de sociale huur naar de koopsector als gevolg van de hoge koopprijzen.  

Ook is er toenemende belangstelling van de wat hogere inkomens met recht op een sociale huurwoning. Het gaat dan om inkomens tot maximaal  € 52.671. Het aanbod neemt af doordat er minder woningen vrijkomen als gevolg van o.a. huurverlaging en de hoge vraagdruk. Tot slot neemt de omvang van de sociale huurwoningenvoorraad niet of nauwelijks toe.   

Uit het onderzoek blijkt ook dat de toename van de vraagdruk zich vooral voordoet bij grondgebonden woningen en dat de vraagdruk van of naar appartementen min of meer stabiel is gebleven. Daarnaast valt het op dat de situatie op de sociale huurmarkt relatief het meest gunstig is voor ouderen. Er is betrekkelijk veel aanbod van ouderenwoningen en weinig vraag van ouderen.

De resultaten geven een beeld van de huidige situatie in Fryslân. Daarnaast roept het ook nieuwe vragen op. Hoe kan het bijvoorbeeld dat de verschillen in vraagdruk tussen grote en kleine kernen kleiner worden? Kunnen woningzoekende nog wonen waar ze ‘willen’ of worden ze vanwege marktomstandigheden min of meer gedwongen om te gaan wonen waar ze ‘kunnen’? Of vanwege de grote drukte op de woningmarkt – een woning te huren die niet of slechts in beperkte mate voldoet aan hun woonwensen.   

Daarnaast roepen de cijfers ten aanzien van de woningbehoefte van ouderen vragen op. Is er wel behoefte is aan meer woningen voor ouderen? We zien dat er veel aanbod voor ouderen beschikbaar is en dat er onder ouderen weinig vraag naar sociale huurwoningen is. Algemeen wordt door beleidsmakers verwacht dat door de vergrijzing er steeds meer behoefte gaat ontstaan aan woningen geschikt voor ouderen, terwijl de huidige praktijk dit (nog) niet laat zien. De vraag is nu of er wel sociale huurwoningen specifiek voor ouderen gerealiseerd moeten gaan worden; of dat de behoefte aan extra woningen vooral moet worden ingevuld voor andere soorten huishouden, inkomensgroepen of leeftijdscategorieën.  

Met dit soort vragen in het achterhoofd gaan corporaties, huurdersorganisaties en gemeenten met elkaar in gesprek om ideeën, standpunten en mogelijke dilemma’s met elkaar te delen. Dit vindt plaats tijdens het maken van de lokale prestatieafspraken. Ook wordt een bijeenkomst met stakeholders georganiseerd. Deze bijeenkomst met alle corporaties, huurdersorganisaties, zorgorganisaties en gemeenten in Friesland vindt in het najaar van 2024 plaats.