In Zuidoost Friesland zijn inwoners van de grotere dorpen (1500-5000 inwoners) het meest tevreden over de verschillende aspecten van brede welvaart. Zij geven het hoogste cijfer voor de leefbaarheid, tevredenheid met het leven, sociale contacten, veiligheid, de woning en woonomgeving. Dit blijkt uit onderzoek van het FSP, binnen het kader van de Regio Deal Zuidoost Friesland.
Brede welvaart gaat over de kwaliteit van leven waarbij naast welvaart ook welzijn van belang is. Voor het eerst is Panel Fryslân, het burgerpanel van het FSP, ingezet om inzicht te krijgen in het perspectief van inwoners op brede welvaart. Hierbij is onderzocht in hoeverre er verschillen zijn tussen inwoners van plaatsen met een verschillende omvang ten aanzien van de waardering van brede welvaart.
Een dorp met tussen de 1500 en 5000 inwoners lijkt voor veel mensen ideaal om aangenaam te wonen. Een dorp met deze schaalgrootte heeft meestal een aantal basisvoorzieningen en is op sociaal gebied overzichtelijk zonder te strikte sociale controle. Inwoners van kleine dorpen (tot 1500 inwoners) zijn ook vrij positief over de aspecten van brede welvaart, maar het minst tevreden over het voorzieningenniveau. Inwoners van regionale en stedelijke centra in Zuidoost Friesland zijn tevreden over de aanwezige voorzieningen, maar waarderen de veiligheid en de sociale contacten duidelijk lager dan in de dorpen.
Naast onderzoek via Panel Fryslân heeft het FSP veertig inwoners uit de vijf gemeenten geïnterviewd over hun woon- en verhuismotieven. Mensen wonen graag in Zuidoost Friesland vanwege de bosrijke omgeving, het landschap en de rust en ruimte op het platteland. Inwoners blijven ook graag in het dorp, of verhuizen terug naar de omgeving waar ze vandaan komen, vanwege sociale aspecten. Mensen kijken naar elkaar om, kennen elkaar en vrienden en familie wonen in de buurt. Inwoners vertrekken bijvoorbeeld vanwege het gebrek aan voorzieningen, met name in kleine dorpen.
Het lijkt er op dat mensen voor een bepaalde regio of specifiek voor een dorp kiezen. De keuze voor een specifieke gemeente speelt daarin een minder grote rol. Het hebben van een auto wordt vaak als voorwaarde gezien om in een dorp te wonen, omdat de mobiliteit anders te beperkt is.
Volgens de geïnterviewde mensen zijn er niet overal genoeg mogelijkheden voor jongeren om zich te vestigen in een dorp. Dat geldt voor zowel koop- als huurwoningen.
Het FSP-onderzoek vond plaats in het kader van de monitoring van de Regio Deal Zuidoost Friesland. Hiervoor brengt het FSP jaarlijks een regionale monitor uit en doet verdiepend onderzoek. Het afgelopen jaar lag de focus van de verdiepende onderzoeken op de pijler ‘vitale kernen’ van de Regio Deal.