Veel mensen maken zich zorgen over hun werk en inkomen, met name zelfstandigen. Dit blijkt uit het FSP-onderzoek Corona in Fryslân. Het FSP verwacht dat de gevolgen van de coronacrisis in Fryslân op werk en inkomen per regio zal verschillen. Dat komt, omdat iedere regio een eigen arbeidsmarktstructuur en opbouw van de beroepsbevolking kent. Voor een gerichte aanpak is het daarom zaak om in te zoomen naar verschillende groepen in onze provincie.
De coronacrisis leidt overal in Nederland tot een stijgend aantal WW-uitkeringen. Hierbij doen zich wel regionale verschillen voor, blijkt uit landelijke analyse door het UWV. (Bron afbeelding: UWV)
Het UWV verwacht dat beroepssectoren als cultuur, horeca, metaal en technologische industrie fors gaan krimpen. Weinig tot geen krimp is te verwachten in bijvoorbeeld de detailhandel-food. Zorg en openbaar bestuur groeien zelfs.
Per regio verwacht het UWV grote verschillen voor de werkgelegenheid. Als er in een regio veel mensen werken in een sector die sterk krimpt, heeft dat grote gevolgen voor de werkgelegenheid in die regio.
Een tweede factor die iets zegt over het verwachte banenverlies is de verhouding tussen werknemers in vaste loondienst, werknemers met een flexibele baan, en zelfstandigen. Deze verhouding is in de afgelopen jaren veranderd door flexibilisering van de arbeidsmarkt. Het aantal zelfstandigen, werknemers met een flexibel arbeidscontract, en oproep- en uitzendkrachten is toegenomen, terwijl het aantal mensen met een vaste baan is afgenomen (CBS). Naar verwachting verliezen werknemers in de flexibele schil het eerste hun baan, en lopen opdrachten voor zelfstandigen terug. Opvallend is dat juist in zwaar getroffen sectoren, zoals de horeca, veel mensen een flexibel contract hebben. Zij zijn daarom extra kwetsbaar.
Door de specifieke werkgelegenheidsstructuur van de Friese economie behoort Fryslân tot de regio’s die gemiddeld getroffen zijn door de coronacrisis. Sterke sectoren in Fryslân zijn met name zorg, agrofood, metaalindustrie. In deze sectoren is de werkgelegenheid in vergelijking met Nederland relatief groot (FSP). Omdat er nu veel Friezen werken in sectoren die groei vertonen of in elk geval geen of kleine krimp, wordt de provincie niet zo sterk getroffen als sommige andere regio´s. De zorg, het openbaar bestuur, het onderwijs en de detailhandel-food zijn sectoren waarin weinig banen verloren zullen gaan, of waar zelfs extra mensen gezocht worden. UWV meldt landelijk bijvoorbeeld al een stijging van het aantal vacatures voor de functie helpende, en ook in de pakket- en postdienst worden meer mensen gezocht (UWV 10 juni 2020).
Maar dat betekent niet dat er geen harde klappen vallen. Er werken immers ook veel Friezen in de metaalindustrie, in de detailhandel-non food, en in het toerisme. Ongeveer een derde van de Friese beroepsbevolking (ongeveer 80.000) werkt in kwetsbare sectoren (UWV). Hier kunnen we bijvoorbeeld denken aan de exportgerichte industrie, waar ongeveer 10.000 Friezen werken, plus een grote groep uitzendpersoneel.
Daarnaast laat de FSP-monitor Werk ook binnen de provincie belangrijke verschillen in de Friese arbeidsmarkt. Zo werken in Noordoost-Fryslân relatief veel mensen in de bouw en industrie. In Noordwest-Fryslân is de agrofood een belangrijke sector. In Leeuwarden is dat het openbaar bestuur en zakelijke dienstverlening. Op de Waddeneilanden: toerisme en horeca. Daarom is de verwachting dat de impact van de coronacrisis niet voor elke regio gelijk is.
Op dit moment lijkt de Friese Zuidwesthoek het hardst geraakt te worden door de gevolgen van de coronacrisis. Veel mensen werken hier in sectoren die hard geraakt worden, het toerisme, de horeca en de industrie (Rabo Research). Ook op de Waddeneilanden zijn de gevolgen groot, door de teruggang in het toerisme. Het FSP is op dit moment bezig met een onderzoek naar de impact op de Waddeneilanden.
Het is ook belangrijk om aandacht te hebben voor het verschil in tempo waarmee sectoren geraakt worden. De detailhandel en de culturele sector worden direct geraakt door de coronamaatregelen, maar in de bouw zullen de effecten van deze crisis pas in 2021 echt te merken zijn. Dat heeft te maken met de bestuurlijke en praktische voorbereidingen van bouwactiviteiten. (EIB juni 2020). In regio’s die sterk leunen op de bouwsector en aanverwante nijverheid, zoals Noordoost-Fryslân, is het zaak rekening te houden met vertraagde gevolgen van de coronacrisis.
De Friese uitzendbranche is relatief groot. Ongeveer 28.000 inwoners van Fryslân werken op uitzendbasis en daarmee is de branche verantwoordelijk voor 11 procent van de Friese werkgelegenheid. Door de gevolgen van de coronacrisis maken veel bedrijven geen gebruik meer van uitzendkrachten. Het aantal nieuwe WW-aanvragen vanuit de uitzendbranche was in april iets meer dan 800.
Een andere kwetsbare groep zijn de zzp’ers. Daarvan zijn er naar schatting 41.000 in Fryslân (Provincie Fryslân factsheet 2020). Een groot deel van hen maakt zich zorgen over werk en inkomen, zo blijkt uit het FSP-onderzoek Corona in Fryslân. Van de ondervraagde zelfstandigen in het burgerpanel maakt een derde zich ernstige zorgen over het behoud van hun werkzaamheden. Dat is meer dan een verdubbeling ten opzichte van de periode voor de uitbraak. 63 procent van de zelfstandigen zegt merkbaar inkomensverlies te ervaren, en iets minder dan de helft is daardoor in de problemen gekomen.
Wat zijn de gevolgen van de coronacrisis op de Friese arbeidsmarkt? Het FSP blijft onderzoek doen naar de impact van de crisis. Daarvoor maakt het FSP onder meer gebruikt van de Monitor Werk en het representatieve burgerpanel, Panel Fryslân. Daarbij willen we aandacht besteden aan verschillende regio’s binnen de provincie en aan verschillende doelgroepen. Zo willen we voorbij de macro-economische beschouwingen, die, hoe nuttig ook, erg abstract zijn. Onze concrete vraag: hoe gaat het nu eigenlijk met de Friese werkende, in deze bijzondere tijd?
Heeft u vragen of wilt u meer informatie? Heeft u specifieke cijfers nodig? We helpen u graag verder!
Door de site te te blijven gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies. meer informatie
Deze site is standaard ingesteld op 'cookies toestaan", om je de beste mogelijke blader ervaring te geven. Als je deze site blijft gebruiken zonder je cookie instellingen te wijzigen, of als je klikt op "Accepteren" hieronder, dan geef je toestemming voor het gebruik van Cookies.
06 384 003 46