Jongeren hard nodig in Fryslân

Fryslân telt steeds minder jongeren en de verwachting is dat dit in de toekomst door zet. Daarnaast neemt het aantal pensioengerechtigden toe. Jongeren zijn de komende tijd hard nodig om de vrijkomende banen te vervullen. Het Fries Sociaal Planbureau (FSP) heeft op 1 februari 2018 tijdens het symposium ‘Staat van Friese jongeren´ het magazine ‘JONG!’ gepresenteerd. In het magazine staan artikelen, feiten en cijfers over Friese jongeren. Hoe gaat het met de Friese jongeren nu en in de toekomst wat betreft leren, werken en wonen?

De meeste jongeren blijven in Fryslân wonen. Vooral jongeren met een hbo- of universitaire opleiding verlaten de provincie. Zij vertrekken om hun horizon te verbreden of voor een carrière elders. Andere jongeren zijn meer gehecht aan de omgeving waarin zij zijn opgegroeid. Zij willen hier blijven wonen. Ze waarderen de rust en de ruimte, de nabijheid van familie en vrienden en vaak ook het feit dat er Fries wordt gesproken.

De arbeidsmarkt trekt weer aan, maar niet alle jongeren profiteren hiervan. In het algemeen geldt: hoe hoger het opleidingsniveau, hoe groter de kans op werk. Wel zijn er verschillen in baankansen naar het soort opleiding. Door snelle technologische ontwikkelingen verdwijnen juist de banen voor de laagste niveaus. Niet iedereen is in staat om op een hoger niveau een opleiding te volgen. Voor deze groep zijn passende oplossingen nodig.

Veel jongeren willen af van de flexibele arbeidscontracten. In 2005 had landelijk 40% van de werkzame jongeren een flexibele baan, in 2015 is dit gestegen naar 61%. Jongeren ervaren veel onzekerheid door de flexibele banen. Ze hebben geen baanzekerheid en hierdoor moeite een hypotheek af te sluiten.

Meer dan de helft van alle Friese jongeren woont (nog) thuis bij hun ouders. Veel thuiswonende jongeren willen graag zelfstandig wonen. Het is voor hen lastig om in aanmerking te komen voor een huurwoning, omdat de wachtlijsten lang zijn en de huur hoog. Ook valt het niet mee als starter op de markt van koopwoningen. De regels voor het krijgen van hypotheek zijn de afgelopen jaren aangescherpt.

Mbo-jongeren willen graag sneller zekerheid over een vaste baan. Daarnaast is afstemming nodig over betaalbare koop- en huurwoningen voor jongeren. Op deze manier kunnen jongeren eerder een zelfstandig leven leiden. Dit versterkt de leefbaarheid van dorpen en wijken, zeker waar sprake is van vergrijzing.

Van de hbo- en wo-jongeren die buiten de provincie wonen, geeft een deel aan dat zij op termijn terug willen naar Fryslân. Werk op niveau is echter de belangrijkste voorwaarde voor terugkeer. Hoger opgeleiden zijn over het algemeen bereid te reizen voor hun werk. Dit in combinatie met de verbeterde infrastructuur binnen de provincie biedt perspectief voor jongeren. Het wordt hierdoor mogelijk dat jongeren in Fryslân wonen en buiten de provincie werken.

Een jaar lang heeft het FSP onderzoek gedaan naar Friese jongeren. Daarbij stond de beleving van de jongeren zelf centraal, geplaatst in een context van beschikbare cijfers en informatie. In totaal zijn er 100 Friese jongeren geïnterviewd. Daarnaast zijn bijna 600 ouders bevraagd via Panel Fryslân. Vandaag wordt de ‘Staat van Friese jongeren’ afgesloten met een symposium in ‘Neushoorn’ in Leeuwarden. Diverse deskundigen laten hun licht schijnen over de uitdagingen omtrent jongeren in Fryslân. Om 16.00 wordt de eindpublicatie in de vorm van een eigen magazine ‘JONG!’ uitgereikt.