Lager schooladvies door wegvallen eindtoets

In schooljaar 2019/2020 kreeg 14 procent van de leerlingen in Fryslân een vwo-advies ten opzichte van 17 procent in het jaar daarvoor. Ook werden er minder havo- en havo/vwo-adviezen gegeven. Landelijk zijn de schooladviezen eveneens lager dan eerdere jaren, waar 17 procent een vwo-advies kreeg ten opzichte van 19 procent in het schooljaar daarvoor. In Fryslân lijkt het effect van het niet afnemen van de eindtoets groter, omdat in de reguliere jaren meer leerlingen in aanmerking komen voor een bijstelling. Dit geldt ook voor andere gebieden elders in Nederland die minder stedelijk zijn.

Aandeel definitieve schooladviezen per schoolsoort  in Fryslân, 2018/2019 en 2019/2020. (Bron: DUO, bewerking FSP)

In schooljaar 2018/2019 had 55 procent van de Friese leerlingen een hogere score op de eindtoets dan het schooladvies van de basisschool, waarvan 21 procent van de adviezen naar boven werd bijgesteld. Landelijk had 42 procent van de leerlingen een hogere score op de eindtoets dan het schooladvies. Hiervan werd 24 procent naar boven bijgesteld.

Sinds 2015 is het schooladvies van de leerkracht leidend bij de overgang van de basisschool naar de middelbare school. Op basis van leerprestaties, aanleg en ontwikkeling adviseert de leerkracht welk niveau het kind het beste kan volgen. Vervolgens maken de kinderen een verplichte eindtoets. Als de uitslag op de eindtoets ten minste een half schoolniveau hoger is dan het eerder gegeven advies, moet de basisschool het advies heroverwegen. De basisschool kan in overleg met de ouders en de leerling het advies naar boven bijstellen, maar dit is niet verplicht.

In Fryslân worden lagere schooladviezen gegeven dan landelijk. Maar ook binnen Fryslân zijn grote verschillen te zien, zowel op regio- als schoolniveau. Het FSP gaat in samenwerking met de RUG, stichting Plaatsingswijzer en scholenkoepel Roobol onderzoeken welke beïnvloedbare factoren bijdragen aan adequate schooladvisering. Doel is om beter zicht te krijgen op wat scholen, gemeentes, ouders en andere betrokkenen kunnen doen om schooladviezen te geven die het beste uit ieder kind halen.

De monitor Onderwijs biedt inzicht in het aantal leerlingen in Fryslân, de nabijheid van onderwijsinstellingen, het opleidingsniveau, de schooladviezen in het basisonderwijs, de op- en afstroom in het voortgezet onderwijs, sectoren van het mbo, het aantal voortijdig schoolverlaters en het aantal jongeren in praktijkonderwijs, speciaal onderwijs en entree-opleidingen.

Kinderen met dezelfde talenten krijgen in het onderwijs niet altijd gelijke kansen. Leerlingen met laagopgeleide ouders krijgen vaker een lager schooladvies dan volgens hun leerprestaties verwacht mag worden. Deze kansenongelijkheid is de afgelopen maanden in beeld gebracht door de zevendelige documentaireserie ‘Klassen’ van omroep Human. Op 17 februari vindt er een meet-up in Leeuwarden plaats van de documentaire ‘Klassen’ om te praten over hoe gelijke kansen bevorderd kunnen worden in Fryslân.