Tweejarig onderzoek naar agrarische bedrijfsopvolging

In de agrarische sector is opvolging niet vanzelfsprekend: bedrijf en gezin, dus persoonlijke en zakelijke relaties, lopen vaak door elkaar. En dat maakt opvolging dikwijls complex, met gevolgen voor zowel bedrijf als familie. Vaak is er volop advies over de zakelijke kant van bedrijfsopvolging, en is er minder aandacht voor de ‘zachte’ sociale en emotionele kant. Maar ook die aspecten zijn zo belangrijk, om verdriet, teleurstelling of conflicten te voorkomen.

In Nederland is ongeveer 70 procent van alle bedrijven een familiebedrijf. In de agrarische sector gaat het om 92 procent. Bedrijfsovername vormt een grote en urgente uitdaging voor agrarische bedrijven. Bijna de helft van de agrarische bedrijven in Nederland heeft een bedrijfshoofd dat 55 jaar of ouder is. Een groot aantal van deze bedrijven krijgt dus in de komende jaren te maken met een opvolgingstraject.

Het onderzoekstraject volgt de komende twee jaar vijftien agrarische families in verschillende stadia van overname, en in verschillende rollen, zoals overnemer, partner, broer of zus, of uittreder. Hun ervaringen worden (anoniem) in beeld gebracht: wat gaat goed, wat kan beter, wat vormt een nadrukkelijke prioriteit, welke valkuilen moeten beslist voorkomen worden? Op grond van deze inbreng wordt een concreet stappenplan gemaakt, dat families en studenten aan agrarische opleidingen kunnen inzetten als ondersteuning bij toekomstige bedrijfsovernames.

Het onderzoekstraject is opgestart vanuit het beleidsprogramma Duurzame Bedrijfsopvolging en is een initiatief van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontakt (NAJK) en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV). De uitvoering van het onderzoek is in handen van een aantal samenwerkende instanties: lectoraat Familiebedrijven van Hogeschool Windesheim (penvoerder), lectoraat Diary van Van Hall Larenstein, lectoraat Omgevingsgericht Ondernemen van Aeres Hogeschool, het Fries Sociaal Planbureau, NAJK en LTO Noord.