Week van de Valpreventie: voorkomen maakt groot verschil

In de Week van de Valpreventie, ieder jaar in de eerste week van oktober, wordt extra aandacht besteed aan vallen, risico’s en preventie. Vooral nu senioren langer thuis wonen kunnen preventieve maatregelen, zoals woningaanpassingen, een groot verschil maken.

In 2019 moesten landelijk 109.000 mensen van 65 jaar of ouder noodgedwongen de Spoedeisende Hulp bezoeken. De meesten (87%) omdat ze letsel hadden opgelopen door een valongeval in de privésfeer. Een privésfeer-ongeval is een ongeval dat niet in het verkeer, een arbeidssituatie of tijdens sport plaatsvindt. Van deze groep liepen een kleine 80.000 mensen (73%) ernstig letsel op, vaak met grote gevolgen voor hun verdere leven. Bijna de helft van alle valongevallen vond plaats in en om de eigen woning. In de meeste gevallen ging het om struikelen of het vallen van een trap, ladder, stoel of bed. Fysieke oorzaken speelden daarbij vaak een rol: afnemende spiercapaciteit, verminderd zicht, medicijngebruik of gedachteloosheid. Voor 4720 senioren was de val dodelijk in 2019.

Onder de 65-74-jarige senioren ging het landelijk om 36.600 mensen die de Spoedeisende Hulp moesten bezoeken na een valongeval, onder de 75-84-jarigen om 38.500, en bij de 85-plussers betrof het 34.000 mensen. Qua aantal lijken de 75-84-jarigen het grootste risico te lopen op een valongeval, het aandeel is echter het hoogst onder de 85-plussers. De kans op een valongeval neemt dus toe met het stijgen van de leeftijd. Naast verstrekkende gevolgen voor de betrokkenen zelf en hun mantelzorgende familie, vrienden en buren zijn er ook financiële gevolgen. Veiligheid.nl schat de totale direct medische kosten van behandeling van letsel, opgelopen door valongevallen in de privésfeer, op jaarlijks bijna een miljard euro.

Omdat bijna de helft van alle valongevallen onder senioren in en om de eigen woning plaatsvinden is het belangrijk om stil te staan bij de veiligheid van deze omgeving en daarmee het overheidsbeleid van Langer Thuis zo veilig mogelijk gestalte te geven. Het Fries Sociaal Planbureau verrichtte recentelijk onderzoek naar langer thuis wonende senioren. Daarbij werd naast thema’s als inkomen, zorg, gezondheid en sociale omgeving ook gekeken naar veiligheid en het voorkomen van valongevallen. Een geschikte woning, gelijkvloers, zo nodig met een lift bereikbaar en drempelloos, is niet voor ieder beschikbaar. Fryslân kampt met een tekort aan dergelijke woningen. Woningaanpassingen bieden vaak soelaas: steunen, trapleuningen aan weerszijden, trapliften, douchekrukken, verhoogde toiletpotten, bewegingsdetectoren, afstandsbedieningen en verlaagde drempels. Daarnaast is op fysiek gebied winst te halen door spierversterkende sport en beweging, regelmatige controle van ogen en medicatie, en “bewegen met beleid’ in een “met beleid ingerichte woning” waarin struikelen tot een minimum wordt gereduceerd.

Veel inwoners van Fryslân bereiden zich voor op ‘later’. Uit de antwoorden van een in 2018 door Panel Fryslân uitgezette enquête blijkt dat driekwart van alle 65-plussers in Fryslân voorbereidingen treft om (later) langer en veiliger thuis te kunnen blijven wonen.